1918-1921 წლებში საქართველოს შეიარაღებული ძალების ძირითად ხელის ტყვიამფრქვევს ბრიტანული Lewis automatic machine gun წარმოადგენდა. 1918 წლის 21 ივნისის აღწერით თბილისის და სამტრედიის საწყობებში 222 ერთეული ლიუისის ტყვიამფრქვევი ინახებოდა 203.768 ვაზნით.
სახალხო გვარდიის დანაყოფები ლიუისის ტყვიამფრქვევით
სახალხო გვარდიის მოტოციკლეტების რაზმი "ჰარლი დევიდსონებით" და ლიუისებით
შექმნის ისტორია
კონსტრუქციის იდეის ავტორი იყო აშშ არმიის პოლკოვნიკი აიზეკ ლიუისი, რომელმაც 1911 წელს დააპროექტა მსუბუქი ხელის ტყვიამფრქვევი ჰაერით გაგრილების ორიგინალური სისტემით, მაგრამ ვერ დაარწმუნა ხელმძღვანელობა მისი გამოყენების პერსპექტივაში, გადადგა სამსახურიდან, 1913 წელს გაემგზავრა ბელგიაში და დაარსა ფირმა Armes Automatique Lewis. ამავე წელს ბელგიის არმიამ შეისყიდა ტყვიამფრქვევის მცირე პარტია. პარალელურად წარმოებით დაინტერესდა ბრიტანული ფირმა Birmingham Small Arms Company, რომელმაც 1914 წელს იყიდა Model 1914 -ის გამოშვების ლიცენზია და ქარხანა გადაიტანა ინგლისში, რათა გერმანელების შესაძლო შემოჭრისგან დაეცვა წარმოება. ტყვიამფრქვევის ოფიციალური სახელწოდება: Gun, Lewis, .303-cal. იყო. პირველი მსოფლიო ომის პერიოდში ამერიკულმა Savage Arms Company -მაც დაიწყო ტყვიამფრქვევის წარმოება. ძირითადად მზადდებოდა ორ კალიბრით: .303 (7.7×56 მმ) და 7.62X54 მმ.
1916 წლის დასაწყისში ბრიტანელმა ქვეითებმა მასობრივად მიიღეს ახალი ხელის ტყვიამფრქვევები. 1918-1917 წლებში რუსეთის იმპერიამ დაახლ. 11.500 ერთეული შეიძინა (1.900 ინგლისიდან, დანარჩენი აშშ-დან). 1918-1919 წლებში თეთრების მოძრაობას რამდენიმე ასეული მიაწოდეს.
საქართველოს ჯარის შტატით ქვეით ასეულში 4 ერთეული ლიუისის ტყვიამფრქვევი უნდა ყოფილიყო. ბატალიონში დაახლ. 12.
ჯამში პირველი მსოფლიო ომის დროს დაამზადეს დაახლ. 50.000 ერთეული, ხოლო 150.000 მეორე მსოფლიო ომისას.
ტექნიკური მონაცემები
შეიარაღებაზე ყოფნის დრო: 1914-1953
გამოშვების დრო: 1913-1942
ვარიანტები: Mk1-4. საავიაციო, ჰაერსაწინააღმდეგო, მსუბუქი ქვეითის და Savage M1917
წონა: 13 კგ
სიგრძე: 1.280 მმ
ლულის სიგრძე: 670 მმ
სწრაფსროლა: 500-600 ტყვია წუთში
ტყვიის საწყისი სიჩქარე: 740 მ/წმ
სროლის ეფექტური მანძილი: 800 მ
სროლის მაქსიმალური მანძილი: 3,200 მ
სავაზნე კოლოფი: 47 ან 97 ვაზნა
ლულა და გაგრილების სისტემა
საქართველოს წითელი არმია. 1929 წ.
ვიდეოს წყარო: C&Rsenal -ს არხი Youtub-ზე